BỐN LOẠI ĐỒ ĂN

(S.ii,12).

 

Trú tại Sàvatthi.

-- "Này các Tỷ-kheo, có bốn loại đồ ăn này khiến cho các loại sanh vật hay các loại chúng sanh được tồn tại hay khiến cho các loại sắp sanh thành được thọ sanh. Thế nào là bốn? Một là đoàn thực hoặc thô hoặc tế, hai là xúc thực, ba là tư niệm thực, bốn là thức thực. Này các Tỷ-kheo, bốn loại đồ ăn này khiến cho các loại sanh vật hay khiến cho các loại chúng sanh được tồn tại hay khiến cho các loại sắp sanh thành được thọ sanh."

Khi được nói vậy, Tôn giả Moliya-Phagguna bạch Thế Tôn:

-- Bạch Thế Tôn, ai ăn thức thực?

-- Câu hỏi ấy không thích hợp, Thế Tôn đáp. Ta không nói: "Có ai ăn". Nếu Ta nói: "Có kẻ ăn", thời câu hỏi: "Có ai ăn" là câu hỏi thích hợp. Nhưng Ta không nói như vậy. Và vì Ta không nói như vậy, nếu có ai hỏi Ta: "Bạch Thế Tôn, thức thực là duyên cho gì?", thời câu hỏi ấy thích hợp. Ở đây, câu trả lời thích hợp là như sau: "Thức thực là duyên cho sự sanh thành, cho sự tái sanh trong tương lai. Khi cái ấy hiện hữu, có mặt thời sáu xứ có mặt. Do duyên sáu xứ, xúc có mặt".

-- Bạch Thế Tôn, ai cảm xúc ?

-- Câu hỏi ấy không thích hợp, Thế Tôn đáp. Ta không nói: "Có kẻ cảm xúc". Nếu Ta nói: "Có kẻ cảm xúc", thời câu hỏi: "Ai cảm xúc" là câu hỏi thích hợp. Nhưng Ta không nói như vậy. Và vì Ta không nói như vậy, nếu có ai hỏi Ta: "Bạch Thế Tôn, do duyên gì, xúc sanh khởi?", thời câu hỏi ấy thích hợp. Ở đây câu trả lời thích hợp là như sau: "Do duyên sáu xứ, xúc sanh khởi. Do duyên xúc, thọ sanh khởi".

-- Bạch Thế Tôn, ai cảm thọ?

-- Câu hỏi ấy không thích hợp, Thế Tôn đáp. Ta không nói: "Có người cảm thọ". Nếu ta có nói: "Có người cảm thọ", thời câu hỏi: "Ai cảm thọ?" là câu hỏi thích hợp. Nhưng Ta không nói như vậy. Và vì Ta không nói như vậy, nếu có ai hỏi Ta: "Bạch Thế Tôn, do duyên gì, thọ sanh khởi?", thời câu hỏi ấy thích hợp. Ở đây câu trả lời thích hợp là như sau: "Do duyên xúc, thọ sanh khởi. Do duyên thọ, ái sanh khởi".

-- Bạch Thế Tôn, ai khát ái ?

-- Câu hỏi ấy không thích hợp, Thế Tôn đáp. Ta không nói: "Có kẻ khát ái". Nếu Ta nói: "Có kẻ khát ái", thời câu hỏi: "Ai khát ái" là câu hỏi thích hợp. Nhưng Ta không nói như vậy. Và vì Ta không nói như vậy, nếu có ai hỏi Ta: "Bạch Thế Tôn, do duyên gì, ái sanh khởi", thời câu hỏi ấy thích hợp. Ở đây, câu trả lời thích hợp là như sau: "Do duyên thọ, ái sanh khởi. Do duyên ái, thủ sanh khởi".

--Bạch Thế Tôn, ai chấp thủ ?

-- Câu hỏi ấy không thích hợp, Thế Tôn đáp. Ta không nói: "Có kẻ chấp thủ". Nếu Ta nói: "Có kẻ chấp thủ", thời câu hỏi: "Ai chấp thủ" là câu hỏi thích hợp. Nhưng Ta không nói như vậy. Và vì Ta không nói như vậy, nếu có ai hỏi Ta: "Bạch Thế Tôn, do duyên gì, thủ sanh khởi", thời câu hỏi ấy thích hợp. Ở đây, câu trả lời thích hợp là như sau: "Do duyên ái, thủ sanh khởi. Do duyên thủ, hữu sanh khởi ...". Như vậy là toàn bộ khổ uẩn này tập khởi.

Nhưng này Phagguna, do ly tham, đoạn diệt một cách hoàn toàn sáu xúc xứ nên xúc diệt. Do xúc diệt, nên thọ diệt. Do thọ diệt nên ái diệt. Do ái diệt nên thủ diệt. Do thủ diệt nên hữu diệt. Do hữu diệt nên sanh diệt. Do sanh diệt nên già chết, sầu, bi, khổ, ưu, não diệt. Như vậy là toàn bộ khổ uẩn này đoạn diệt.

(12. Moliyaphagguna

While dwelling at Savatthi.

"Bhikkhus, there are these four kinds of nutriment for the maintenance of beings that have already come to be and for the assistance of those about to come to be. What four? The nutriment edible food, gross or subtle; second, contact; third, mental volition; fourth, consciousness. These are the four kinds of nutriment for the maintenance of beings that have already come to be and for the assistance of those about to come to be."

When this was said, the Venerable Moliyaphagguna said to the Blessed One:

"Venerable sir, who consumes the nutriment consciousness?"

"Not a valid question," the Blessed One replied. "I do not say, 'One consumes.' If I should say, 'One consumes,' in that case this would be a valid question: 'Venerable sir, who consumes?' But I do not speak thus. Since I do not speak thus, if one should ask me, 'Venerable sir, for what is the nutriment consciousness (a condition)?' this would be a valid question. To this the valid answer is: 'The nutriment consciousness is a condition for the production of future re-becoming. When that which has come into being exists, the six sense bases (come to be); with the six sense bases as condition, contact.'"

"Venerable sir, who makes contact?"

"Not a valid question," the Blessed One replied. "I do not say, 'One makes contact.' If I should say, 'One makes contact,' in that case this would be a valid question: 'Venerable sir, who makes contact?' But I do not speak thus. Since I do not speak thus, if one should ask me, 'Venerable sir, with what as condition does contact (come to be)?' this would be a valid question. To this the valid answer is: 'With the six sense bases as condition, contact (comes to be); with contact as condition, feeling.'"

"Venerable sir, who feels?"

"Not a valid question," the Blessed One replied. "I do not say, 'One feels.' If I should say, 'One feels,' in that case this would be a valid question: 'Venerable sir, who feels?' But I do not speak thus. Since I do not speak thus, if one should ask me, 'Venerable sir, with what as condition does feeling (come to be)?' this would be a valid question. To this the valid answer is: 'With contact as condition, feeling (comes to be); with feeling as condition, craving.'"

"Venerable sir, who craves?"

"Not a valid question," the Blessed One replied. "I do not say, 'One craves.' If I should say, 'One craves,' in that case this would be a valid question: 'Venerable sir, who craves?' But I do not speak thus. Since I do not speak thus, if one should ask me, 'Venerable sir, with what as condition does craving (come to be)?' this would be a valid question. To this the valid answer is: 'With clinging as condition, craving (comes to be); with clinging as condition, becoming (comes to be) .... Such is the origin of this whole mass of suffering.'

"But, Phagguna, with the remainderles fading away and cessation of the six bases for contact comes cessation of contact; with the cessation of contact, cessation of feeling; with the cessation of feeling, cessation of craving; with the cessation of craving, cessation of clinging; with the cessation of clinging, cessation of becoming; with the cessation of becoming, cessation of birth; with the cessation of birth, aging-and-death, sorrow, lamentation, pain, displeasure, and despair cease. Such is the cessation of this whole mass of suffering.")